Pergamon Antik Kenti

Pergamon Antik Kenti Hakkında Genel Bilgiler

Mysia’nın güneybatı ucunda, kendi adıyla anılan Pergamene yöresindeki Bergama, bölgenin olduğu kadar, Asia Minor’un da en önde gelen kentlerinden biridir. Denizden yaklaşık 15 km kadar içerde Teuthrania denen verimli Kaikos vadisinde bu ırmak ve kolları Keteios ile Selinus’un birleştiği yerde kurulmuştur. M.Ö. 5. Yüzyılda sikke bastırdığı bilinen kentten ilk kez M.Ö. 4. Yüzyılın başlarında Kseneophon söz etmektedir. Ancak kentin yıldızı M.Ö. 3. Yüzyılda parlamaya başlamıştır. 

Bergama krallığı bu tarihten başlayarak gücünün doruk noktasında ulaşmıştır. İskenderiye’den sonra gelen 200.000 kitaplık kapasitesi ile ünlü Bergama kütüphanesi ve bugün Berlin’de sergilenen Zeus Sunağı da bu dönemde inşa edilmişlerdir.

Sarp bir kayanın üzerinde yer alan Teuthrania'ya, yani Ege Denizi'nde, Bergama’nın otuz kilometre batısındaki kendisini bertaraf eden Caicus nehrinin verimli ovası (modern Bakırçay) egemen olmuştur. Atina ve Roma gibi, Bergama da bölgeler arası ticaretten yararlanacak kadar denize yakındır, ancak korsan saldırılarına karşı korunacak kadardır. Bergama'yı kuzeydeki Hellespontos kentlerine ve güneydeki Smyrna, Efes ve Milet kentlerine bağlayan bir yol sayesinde Bergama oldukça güçlü bir hale gelmiştir.

En eski kent ovadan 275 m. yüksekliğindeki yalçın bir kayalık üzerinde kurulmuştur. Bergama kralları yönetiminde güney ve güneybatıya doğru kademe kademe büyümeye başlamıştır. Her kral ve kraliçe kente yeni yeni yapılar kazandırmıştır. Roma İmparatorluk Dönemi’nde gelişen etek kısmı ile Bergama kenti, doruktaki yukarı kent ile orta yamaçlarda ve eteklerdeki aşağı kentten oluşmaktadır. Savunma ve yönetim yukarı kenttedir. Burada saray tiyatro garnizon cephanelik ve dini yapılara yer verilmiştir. Dini yapılarla idari ve askeri yapılar kentin ortasından geçen bir ana cadde ile ikiye ayrılmıştır. Batıya eğimli kademeli teraslar üzerinde yer alan akropolün en dikkat çekici yapısı Zeus Sunağı da denilen büyük sunaktır. Bugün yalnızca temelleri görülebilen bu anıtsal yapı Galatlar’a karşı kazanılan zaferlerin anısına ikinci Eumenes döneminde yapılmıştır. 

Bergama antik kentine ulaşım için, İzmir Otogarından 20 dakikada bir hareket eden minibüsler ya da İzmir Şehir içi banliyo hattı treni olan İzban’a binerek Aliağa’ya gidip, Aliağa’dan Bergama-İzmir dolmuşları kullanılabilmektedir.