Sagalassos Antik Kenti

Sagalassos Antik Kenti Hakkında Genel Bilgiler

Sagalassos Antik Kenti, antik dönemde Pisidia olarak bilinen bölgede yer almaktadır. Dağlık bir alanın bitişiğinde yer alan kentte ilk yerleşim izleri günümüzden 12.000 yıl öncesine kadar uzanmaktadır. Sagalassos Antik Kenti, orijinal yapı taşlarının neredeyse tamamının bulunabildiği anıtsal yapıları ile son derece iyi korunmuş durumdadır. Diğer yandan, kentin planı, üzerinde kurulmuş olduğu teraslı yapı düşünüldüğünde oldukça çarpıcıdır ve bu yapı ile uyumlu ve etkileyici bir anıtsal merkez yaratılmıştır. Ayrıca, en az bin yıllık seramik üretimi ile Sagalassos antik dönemlerdeki en uzun seramik üretimi merkezi olarak UNESCO Dünya Miras Listesi’ne önerilmektedir.

Pisidia bölgesinin en önemli yerleşme yerlerinden biri, Askania gölünün doğu tarafındaki Sagalassos’tur.Akdağ’ın yüksekliği 1700 metreyi bulan güneybatıdaki sarp tepeleri üzerine kurulmuş olan kentin adı ilk kez, Büyük İskender’in seferiyle ilşikili olarak M.Ö. 4. Yüzyılın ikinci yarısı içinde geçmektedir. M.Ö. 1. Yüzyılın ikinci yarısından 3. Yüzyılın ortalarına değin sikke basmış ve bu sikkeler üzerinde “Pisidia’nın birincisi” ve “metropolis” gibi sıfatlar kullanmış olmakla birlikte hakkında daha fazla bilgi yoktur. Hıristiyanlık döneminde Pisidia bölgesi piskoposluk merkezlerinden biri durumuna girmişti. 

Sagalassos kentinden günümüze değin ulaşabilen kalıntıların çoğu Roma İmparatorluk çağına küçük bir bölümü de Büyük İskender sonrasındaki döneme ilişkindir. Kent kuzeyden güneye doğru alçalan teraslar üzerine kurulmuştur. En parlak dönemlerini yaşadığı 2. Yüzyılda ortasından geçirilen kuzey-güney yönlü direkli bir cadde ile adeta iki kısma ayrılmış gibidir. Başlıca yapılar da bu cadde çevresinde yer almaktadır. En yüksekteki kuzeydoğu uçta 2. Yüzyılın son çeyreği içinde inşa olunmuş ve günümüze oldukça iyi durumda kalmış olan tiyatro binası yükselir. Korinth düzenindeki Antoninus Pius ile Ion düzenindeki Apollon Klarios tapınaklarının yanında odeion, gymnasion, anıtsal çeşme binası ve nekropol ilgi çekici kalıntıları oluştururlar.

Fransız gezgin Lucas, 1706 ve 1714 yıllarında Pisidia’yı iki kez ziyaret etmiştir. İlk gezisi boyunca birtakım yazıtlara ve sikkelere rastlamış, ayrıca Sagalassos harabelerini gezme şansına da kavuşmuştur. 1816 yılında Otto von Richter ve 1826- 1833 yıllarında İngiliz gezgin F.V.J. Arundel bölgeyi ziyaret etmiştir. Arundel ilk gezisi sırasında Sagalassos’u Burdur İli’ne bağlı Ağlasun İlçesi’ne, 1833 yılında da Apollonia Mordiaion’u Isparta İli’ne bağlı Uluborlu İlçesi’ne konumlandırmıştır. Arundell aynı gezisi sırasında Pisidia Antiokheiası harabelerini de ziyaret etmiştir. 1836-1837 yıllarında W.J. Hamilton, 1838 yılında Ch. Fellows, 1841-1842 yılları arasında ise A. Schoenborn Pisidia Bölgesi’ni ziyaret etmiştir. 1874 yılında G. Hirschfeld Kremna ve Sagalassos’ta incelemeler yapmış, Agrae (Ağras), Seleukeia Sidera (Selef) ve Konana (Gönen) antik kentlerini keşfetmiştir. Pisidia Bölgesi’ni gezmiş olan başlıca gezginlerden bir diğeri de W.M. Ramsay’dır. Ramsay, Anadolu’da çeşitli inceleme gezileri gerçekleştirmiş ve antik kaynaklarda Pisidia’da olduğu belirtilen bazı kentlerin lokalizasyonlarıyla ilgili çeşitli fikirler öne sürmüştür. Amerikalı araştırmacı J.R.S. Sterrett, bölgeye düzenlemiş olduğu geziler sırasında çok sayıda epigrafik buluntuya rastlamış ve bunları iki ayrı kitap olarak yayınlamıştır. K.G. Lanckoronski 1884-1885 yıllarında Pamphylia ve Pisidia bölgelerinde araştırmalar gerçekleştirmiştir. Bu araştırmalar sırasında Pisidia’da yer alan Sagalassos ve Kremna gibi başlıca antik kentlerin topografik planları çıkartılmıştır.