Aspendos Antik Kenti

Aspendos Antik Kenti Hakkında Genel Bilgiler

Aspendos Antik Kenti, Türkiye'nin güneyinde, Antalya’nın Serik ilçesinde  Eurymedon (Köprüçay) nehrinin kenarında bulunan antik Pamphylia bölgesinde yer almaktadır. Akropol deniz seviyesinin yaklaşık 60 m üzerindedir ve Nymphaeum, Bazilika, Market Binası ve Odeion gibi günümüze kalan birçok kalıntının da bulunduğu düz bir tepede bulunmaktadır.

Eurymedon nehri, üzerinde ulaşımın sağlandığı bir nehirdi ve kente erişim sağlamakta idi. Şehrin refahının ana nedeni buydu. Hem arkeolojik kalıntılar hem de tarihi kaynaklar, Perslerin Pamphylia'ya gelmesiyle birlikte Aspendos'un M.Ö. 5. yüzyıla kadar antik dünya olayları sahnesine girdiğini ve İskender’in kontrolüne kadar ve sonrasında önemini korumaya devam ettiğini doğrulamaktadır.

Kente ilişkin yapılan araştırmalarda elde edilen son bulgular kentin tarihini daha da ileri götürmüştür. Son araştırmalar ve kazılar, Erken Demir Çağı'ndan bazı kalıntıların bulunduğunu meydana çıkarmıştır. Aspendos antik kentindeki anıtsal yapılar çoğunlukla Helenistik ve Roma Dönemi'ne aittir. Bizans ve Selçuklu dönemlerine kadar da kentte sürekli yerleşimin devam ettiği bilinmektedir.

Aspendos antik kentinin en meşhur eseri olan muhteşem Roma tiyatrosu, her yıl yaklaşık 400.000 kişi tarafından ziyaret edilmektedir. Bu tiyatro Roma ve Selçuklu dönemleri de dahil olmak üzere farklı tarihi dönemlerin izlerini taşımaktadır. Aspendos tiyatrosu, Roma imparatoru Marcus Aurelius döneminde, M.S. 160-180 yılları arasında inşa edilmiştir. Batı giriş duvarındaki yazıt, mimarın Theodorus'un oğlu Zenon olduğunu ziyaretçilere aktarmaktadır. Anadolu’daki Asya'daki çoğu tiyatro yapısında olduğu gibi, cavea veya seyirci tribünlerinin çoğu akropolisin doğu yamacında bulunurken, yapının geri kalanı taştan yapılmış bir kemer ve tonoz sistemi ile desteklenmektedir.

Aspendos tiyatrosu, yaklaşık 100 metre genişliğinde ve 22 metre yüksekliğinde bir cepheye sahiptir türünün en büyük binalarından biridir. Onu benzersiz yapan etkileyici detay ise, günümüze kadar oldukça iyi korunmuş olması ve mimari dekorasyonunun zenginliğidir. Yeni araştırmalar, tiyatronun kapasitesinin 7300-7600 kişi (kişi başına 45 cm oturma genişliği) olduğunu ortaya koymuştur.

Aspendos'taki son arkeolojik kazı çalışmaları 2008 yılında Ankara Hacettepe Üniversitesi'nden Profesör Veli Köse'nin yönetiminde başlamıştır. Bu araştırma projesinin amacı, şehir ve çevresinin değişimini etkileyen doğal ve teknolojik faktörleri ilk yerleşim yerlerinden günümüze kadar incelemektir.