Halikarnas Mozolesi

Halikarnas Mozolesi Hakkında Genel Bilgiler

Günümüzde antik dünyanın 7 harikasından biri olarak bilinen Mouseloum’un yapımına, Persler tarafından Karia bölgesine Satrap atanan Hekatomnos ailesinin bir üyesi olan Maussollos tarafından ölümünden önce bir mezar olması amacıyla başlatılmıştır.

Yaşadığı dönemin en önemli yöneticisi olan Maussollos’un ölümsüzlüğünü ve büyüklüğünü sembolize etmek için bu kadar önemli bir yapı kurmaya karar verdiği düşünülmektedir. Bu yapının inşaasına Maussollos ölmeden, M.Ö. 353'ten önce başlanmıştır. Anıt yapı, döneminin mimari tarzlarına pek benzemeyen, alışılmadık ve yepyeni bir mimari özellik ile inşa edilmiştir. Yunan mimarisinin bilinen özelliklerinden biri olan sütunlarıyla, Mısır mimarisinin piramit biçimli çatısını birleştiren dev bir mezardır. Bu önem nedeniyle, aynı stildeki müteakip binaların hepsine Mozole denilmiştir.

Romalı tarih yazarı Plinius (M.S I.yy) eseri Naturalis Historia’da, Mausoleion'a ilişkin bazı ayrıntılı bilgiler vermiştir.  Bu bilgilerden biri olan anıt yapının yüksekliği de eserde bulunsa da soluk olduğu için okunamamıştır. Ancak Dünyanın yedi harika eseri listesinde, Mausoleion'un yüksekliği 80 iyon ayağı olarak belirtilmektedir. Bu da yaklaşık 50 metre uzunluğa yani 20 katlı bir apartman yüksekliğine karşılık gelmektedir. 

Antikçağ yazarları, binanın mimarının, Priene'deki Athena Tapınağı'nın mimarı Pytheos olduğunu aktarmaktadır. Vitrivius, dönemin en önemli heykeltıraşlarının bu yapıda M.Ö. 4. yüzyılda çalıştığını söylemiştir. Bu heykeltıraşlar; Bryaxis, Timotheos, Leochares ve Skopas'tır. Bryaxis aslen Karia'lıdır ve Mousoleion'un tepesindeki dört atlı arabanın üstündeki Mausolos ve Artemisia'nın heykellerini yapmıştır. 

Mozole, dört kısımdan oluşmaktadır. En alt katta, Anadolu ve yerel mimarinin izlerini taşıyan yüksek bir podyumla başlayarak, devamında uzun kenarda 11, kısa kenarda 9 kolon olmak üzere toplamda 36 kolondan oluşan Yunan mimarisinin net bir şekilde görüldüğü tapınak şeklindeki bir bölüm bulunmaktadır. Bu bölümün üzerinde 24 basamağı bulunan ve Mısır mimarisinden esinlenilerek yapılış piramit şekilli bir çatı ve en üst kısımda 4 atlı arabanın çektiği Artemisia ve Mausolos’un heykelleri bulunmaktadır. Bu üst kısıma çıkan yolda 24 basamak bulunmaktadır ve bunun bilinçli olduğu düşünülmektedir çünkü, Mausolos M.Ö. 377-353 yılları arasında 24 yıl hüküm sürmüştür. Böylece bu basamakların, Maosolos'un yöneticilik yaptığı her yılı temsil ettiği ve bu şekilde Karia'nın her yıl bir adım daha ileri götürüldüğü ve refah kazandığı düşünülmektedir.

Yüzyıllar boyunca ayakta kalan anıt mezar 8 Ağustos 1304 depreminde büyük ölçüde tahrip olmuştur. Sonrasında ise taşları Bodrum Kalesi'nin yapımında kullanılmıştır. Ayrıca bu mezara ait birçok kabartma ve heykel 1857 yılında İngilizler tarafından British Museum'a götürülmüştür.